Postępowanie restrukturyzacyjne wobec emitentów obligacji stanowi jedno z kilku odrębnych postępowań przewidzianych w Prawie restrukturyzacyjnym. Opisane poniżej odrębności odnoszą się zasadniczo do wszystkich emitentów obligacji. Przepisów o postępowaniu odrębnym nie stosuje się jedynie w razie otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego wobec emitenta obligacji przychodowych, jeżeli emitent w treści obligacji ograniczył swoją odpowiedzialność do kwoty przychodów lub wartości majątku przedsięwzięcia. Środki przeznaczone na zaspokojenie praw obligatariuszy z takich obligacji nie wchodzą bowiem do masy układowej lub sanacyjnej, a roszczenia obligatariuszy nie są objęte układem. W powyższym przypadku postępowanie restrukturyzacyjne toczy się wyłącznie według zasad ogólnych.
Rodzaje dopuszczalnych postępowań restrukturyzacyjnych
Wobec emitenta obligacji nie prowadzi się postępowania o zatwierdzenie układu, z wyjątkiem układu częściowego, o ile układem częściowym nie są objęte wierzytelności z tytułu emisji obligacji.
W związku z powyższym w przypadku emitenta obligacji może być prowadzone wyłącznie:
- przyśpieszone postępowanie układowe;
- postępowanie układowe;
- postępowanie sanacyjne.
Reprezentacja obligatariuszy w toku postępowania restrukturyzacyjnego
Do reprezentowania praw obligatariuszy sąd ustanawia kuratora. Może nim być m.in. bank, z którym emitent zawarł umowę o reprezentowanie obligatariuszy wobec emitenta. Do zadań kuratora należy czuwanie nad zgodnym z przepisami zaspokojeniem roszczeń obligatariuszy.
Niemniej każdy obligatariusz, który wykaże swoje prawo z obligacji, może działać w postępowaniu restrukturyzacyjnym również osobiście, jak i przez ustanowionego pełnomocnika. W tym celu należy złożyć do sędziego-komisarza wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Od chwili dopuszczenia do udziału w postępowaniu obligatariusz przestaje być reprezentowany przez kuratora, a co za tym idzie nie wlicza się go do puli głosów, którymi w imieniu obligatariuszy dysponuje kurator.
Jeżeli dla zabezpieczenia praw z obligacji ustanowiono hipotekę na majątku emitenta, prawa i obowiązki obligatariuszy zabezpieczonych hipoteką w postępowaniu restrukturyzacyjnym wykonuje administrator hipoteki.
Prawa i obowiązki kuratora
Kurator przede wszystkim nadzoruje i kontroluje przebieg postępowania restrukturyzacyjnego. Celem umożliwienia mu realizacji powyższych zadań dłużnik, nadzorca sądowy oraz zarządca mają obowiązek udzielania kuratorowi wszelkich potrzebnych informacji. Ponadto kurator może przeglądać księgi i dokumenty dłużnika.
Kurator bierze udział w zgromadzeniu wierzycieli. Jednakże ma on prawo głosu tylko w sprawach, które mogą mieć wpływ na prawa obligatariuszy. W razie wątpliwości o prawie głosu rozstrzyga sędzia-komisarz postanowieniem, na które nie przysługuje zażalenie.
Kurator ma obowiązek składania raz na miesiąc sprawozdań z podejmowanych czynności oraz sprawozdań rachunkowych. Sprawozdania te składane są na ręce sędziego-komisarza i wykładane do wglądu w sekretariacie sądu.
Kurator ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną nienależytym wykonywaniem swoich obowiązków.
Oznaczenie obligatariuszy w spisie wierzytelności
W zależności od rodzaju prowadzonego postępowania restrukturyzacyjnego, nadzorca sądowy albo zarządca umieszcza w spisie wierzytelności obligatariuszy łącznie (nie podlegają oni indywidualizacji), wskazując sumę:
- nominalną nieumorzonych do dnia otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego obligacji, których termin płatności przypada przed tym dniem, oraz sumę niezapłaconych odsetek od tych obligacji;
- obligacji oraz odsetek płatnych po dniu otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego.
W spisie wierzytelności wymienia się składniki majątku emitenta, na których ustanowiono zabezpieczenie rzeczowe praw obligatariuszy, i wskazuje, w jakiej wysokości obligatariusze prawdopodobnie nie zostaną zaspokojeni z przedmiotu zabezpieczenia.
Głosowanie nad układu
Przy zawieraniu układu kurator głosuje sumą wierzytelności obligatariuszy objętych układem, przy czym przysługuje mu jeden głos od każdej sumy, która wynika z podziału sumy innych wierzytelności uprawniających do głosowania przez liczbę wierzycieli, którzy reprezentują te wierzytelności.
W przypadku gdy obligatariusze głosują na zgromadzeniu wierzycieli osobiście lub przez pełnomocnika, siłę głosów kuratora pomniejsza się o wartość wierzytelności głosujących obligatariuszy, a liczbę przysługujących kuratorowi głosów – o liczbę głosujących obligatariuszy.
